یکی از سوالاتی که ممکنه برای مردم بوجود بیاد اینکه چرا باید دکمه های کیبورد این شکلی باشن؟ اصلا چرا باید حرف “ح” سمت راست باشه و حرف”الف” وسط کیبورد؟! یا اگر از دید انگلیسی زبان ها به این موضوع نگاه کنیم، چرا حرف “Z” انتهای کیبورده ولی “A” باید در سطر دوم؟! امروز با سوال دات آی آر همراه باشید تا با هم به جواب این سوال هم پی ببریم!
فلسفه مرتب نبودن قالب کیبورد چیست؟
در واقع علت این این کار رو باید از همون کیبورد های اولیه یا ماشین های تایپ شروع کنیم، کیبورد های ماشین های اولیه یه جور دیگه کار می‌کردن، چون اون زمان که برنامه نویسی و مانیتور که نبوده! پس باید همه چیز بصورت مکانیکی انجام میشده، در واقع دکمه های ماشین های تایپ، با میله ای به وسیله ای دیگه (که اون خودش بحث زیادی داره و وارد اون نمی‌شیم) متصل بوده، اما بعضی مواقع این میله ها با هم دیگه برخورد و به هم دیگه گیر می‌کردن، و این باعث کند شدن سرعت تایپ می‌شدن، کاملا واضح هست که چقدر این مشکل بزرگ بوده، مثلا بعضی مواقع سرعت تایپ کم میشده و این هم برای تایپیست مشکل بوده هم برای کسی که به کاغذ تایپ احتیاج داشته، چون پولش در ازای زمانی بیشتری استفاده میشده! این مشکل باعث میشده که ماشین تایپ به تعمیر احتیاج پیدا کنه؛ پس راه حل چیه؟ و مردم اون زمان چجوری می‌تونستن هر جیزی که کلمه ای که لازم رو تایپ کنن؟
کریستوفر شولز یا کریستوفر لتم شولز (اسمش به انگلیسی: “Christopher Latham Sholes”) یک مخترع آمریکایی که تونست بهترین قالب حروف کیبورد رو طراحی کنه (البته بهترین قالب کیبورد اون زمان رو!) و بسازه، این مرد نه تنها برای بدست آوردن این قالب تلاش های فراوونی کرد، بلکه این ماشین رو به تولید رسوند. کریستوفر اولین فردی بود که قالب حروف استاندارد QWERTRY رو به دنیا نشون داد، این قالب به میله های تایپ صدمه ای نمی‌رسوند، برای همین جهانی شد. جالبه بدونید کریستوفر برای طراحی این قالب ۶ سال از زندگیش رو وقف کرد و سر انجام در ۱۸۷۸ میلادی بهترین قالب رو طراحی کرد.
چرا تا به امروز این قالب باقی مانده؟
شاید با خوتون بگین که: «خُب، اون زمان برنامه نویسی و مانیتور و… اینجور چیزا نبود، برای همین از ماشین تایپ استفاده می‌کردن، حالا چرا اینکارو می‌کنن؟! حالا که پیشرفت صنعتی داشتیم و دیگه برای تایپ کردن نیازی به میله تایپ نداریم! پس دلیلش چیه؟!» در جواب باید بهتون بگم که در این که الان دیگه نیازی به این قالب نیست چون پیشرفت صنعتی داشتیم شکی نیست! ولی یک سری عادت هایی هستن که با انسان می‌مونن، این قالب کیبورد تا مدت ها توسط مردم استفاده میشده و خیلی هم محبوب بوده، یکی از دلایل محبوبیت این قالب پیش اکثر مردم این بوده استفاده از این قالب برای هر انسانی چه دست چپ و چه دست راست به یک اندازه زمان می‌برده و این بار تبعیضی برای دست چپ ها بوجود نیومده! اولین کیبورد کامپیوتر توسط یک شرکت کامپیوتر به اسم “انیاک”، در سال ۱۹۴۶ میلادی ساخته شد، وقتی که کامپیتور ها به تولید انبوه رسید، مطمئنا از سال ۱۹۴۶ تا به اون روز قالب ها بهتری می‌تونست طراحی بشه و شد، اما باز هم از این قالب استفاده شد، بخاطر دو دلیل کاملا قانع کننده: اول اینکه مردم به همون قالب قبلی عادت کرده بودن و یادگیری این قالب جدید براشون سخت و زمانبر بود و ممکن خیلی از کار ها به تعوقیق بیفته، در شهر مردم زیادی بودن که کارشون به دستگاه های تایپ بستگی داشت، و این یادگیری خدشه ای به این نظم می‌رسوند.
دلیل دوم هم این بود که خیلی از تایپیست هایی که در جهان کار می‌کردن حاضر نبودن ساعت ها وقتشون رو بزارن تا یک قالب جدید یاد بگیرن، و فقط این کار رو با هزینه شرکتی که براش کار می‌کردن انجام می‌دادن، کاملا واضحه که چه قدر هزینه ها بالا می‌رفت.
قالب های دیگری که اختراع شد!
همونطور که در بخش قبلی اشاره کردیم قالب های دیگه ای هم اختراع شد، برای مثال میشه از قالب Dvorak نام برد که توسط فردی با نام همین قالب طراحی شد، این سیستم بر اساس پر استفاده ترین حروف ساخته شد و اونها رو در سطر وسط جا داد تا مسیر حرکت انگشت ها کمتر و سرعت تایپ بیشتر بشن.
قالب Colemak بر اساس همون قالب QWERTY ساخته شد، و کمی منظم ترش کرد، اما با این حال خیلی از مردم از اینکه قالب های دیگه ای هم وجود داره بی خبرن و از همون قالب اول استاده می‌کنن.
نکته جالب! : می‌دونستید طولانی ترین کلمه ای که میشه با حروف یک سطر از قالب QWERTY نوشت کلمه type writer یا همون ماشین تایپه!
قالب فارسی چجوری ساخته شد؟
تا به اینجا هر چه گفتیم درباره قالب انگلیسی بود و در مورد قالب فارسی چیزی نگفتیم، اما فلسفه قالب فارسی چیست؟
قالب فارسی ریشه در قالب عربی داره و فقط دچار تغیراتی شده (قالب فارسی از قالب عربی اقتباس شده)، اولین سیستم کیبورد عربی توسط یک فرد سوری به نام سلیم شبلی حداد برای ماشین های تایپ ابداع شد. بعد ها تغییراتی هم داده شد و روی کیبورد ها رفت، در سال ۱۳۵۲ شمسی نماینده هایی از تولید کننده ها و تایپسیت ها و… بوجود اومد، اونا تصمیم گرفتن که کمترین تغییر ممکنه رو روی کیبورد عربی بوجود بیارن تا کسایی که قبلا از کیبورد های عربی استفاده می‌کردن دچار مشکل نشن و احتیاجی به خرید یک ماشین تحریر جدید نداشته باشن. در انتها استاندارد ایزیری۸۲۰ درست شد ولی بروزرسانی هایی هم شد. در واقع سیستم قبلی کاملا غیر حرفه ای و غیر معقولانه روی کیبورد پراکنده شده بود.
در سال ۱۳۷۳ که کیبورد فارسی رایانه ها بوجود اومد، از همون سیستم عربی استفاده شد اما با تغییراتی (برای مثال حروف پ، ژ، چ، گ به صفحه کلید اضافه شد) در اون زمان، ایرانی ها برای پیدا کردن حرف “پ” و یا “ژ” مشکلاتی داشتن. خیلی مشلات دیگه ای هم وجود داشتن که گفتنشون فقط باعث آزار روحه!
اما بعد ها توسعه دهنده های ایرانی بالاخره صبرشون تموم شد و کیبورد استاندارد و حرفه ای ایرانی رو طراحی کردن. اما باز هم متاسفانه کیبورد هایی وجود دارن که نمی‌تونید توی اونا جای “پ” رو پیدا کنید!
ممنون که از سوال دات آی آر دیدن کردین.
