جنگ صلیبی یکم | از تسخیر انطاکیه تا محافظت از آن
در قسمت قبل که “جنگ صلیبی یکم | از بوهمون سردار نیرنگباز تا عهدنامه بین مصر و صلیبیون” نام داشت خوندیم که سفیر مصر با بوهمون ملاقاتی داشت و با اون عهدنامه بست تا بتونه شهرهایی مثل اورشلیم که قبلها از دست داده بودن رو پس بگیره و همین کار رو هم کرد. همچنین خوندیم که بوهمون و بقیه همراهاش برای اینکه بتونن انطاکیه رئ تسخیر کنن محاصره رو تنگ تر کردن.
وسایل جدید محاصره رسید، در این بین بوهمون شخصاً و به طور محرمانه، پیشنهاد یکی از ساکنان انطاکیه رو پذیرفت، او یک ارمنی تازه مسلمان شده به نام “فیروز“ بود که ترکها بهش توهین کرده بودن و او میخواست اروپاییها رو به داخل شهر راه بده.
انطاکیه چگونه تسخیر شد؟
بوهمون نخست با فیروز، اسرار آمیز به توافق رسید و سپس نقشه کشید. شامگاه دوم ژوئن، برای جلب توجه محاصره شدگان یک مانور نظامی نمایشی در کنار رودخانه اجرا شد، سپس شب، افراد سپاه جلوی برج (کوه سیل پیوس)، که فیروز در اونجا منتظر بود، جمع شدن. کمی مونده بود ساعت چهار بامداد بشه، بالا رفتن از برج رو آغاز کردن و پس از اون، همه برجهای نزدیک به اِشغال در اومدند. با روشن شدن هوا، اروپاییها از کوه سیل پیوس سرازیر شده، دست جمعی به شهر ریختن. در همه جا عوامل ارمنی و یونانی و سریانی از اونها به نام آزادی بخش استقبال کردن و برای قتل عام ترکها با اونها همدست شدن. هنگامی که (امیر یاقی سیان) پرچم ارغوانی رنگ صلیبیون رو بر باروی شهر دید، هراسان فرار کرد، اما در بیرون شهر از اسب افتاد و پایش شکست و یک ارمنی هم کارش رو تموم کرد. انطاکیه به دست صلیبیون افتاد و این کاملا به موقع بود، چون روز بعد، سپاه بزرگ ترک که از جانب شاه سلجوقی ایران به فرماندهی کوربقا، امیر موصل فرستاده شده بود به رودخانه اورونت رسید. با رسیدن این لشکر، وضع اروپاییها مصیبت بار شد، محاصره کنندگان سابق، اکنون در داخل شهر به محاصره کامل ترکها افتاده بودن که مانع رسیدن هرگونه خوار و بار میشدن. بزودی قحطی و گرسنگی در شهر، به صورت وحشتناک افزایش پیدا میکرد. هر کسی لاشه سگ یا گربهای پیدا میکرد با لذت اون رو میخورد. بدتر از همه، اروپاییها به دلیل گرسنگی زیاد مراقب دیوار شهر نبودن، تنها بوهمون بود که با تحمل گرسنگی در بین صلیبیون بیهمتا بود و از هیچ گونه فداکاری کوتاهی نمیکرد.
در روزهای محاصره و قحطی
بوهمون در شب، مشعل به دست، در کوچههای شهر میگشت تا خائنان و کسانی رو که از انجام وظیفه فرار میکردن، پیدا کنه. سربازان از شدت گرسنگی و ضعف، به جای پاسداری از دیوارهای شهر، در خانهها میخوابیدن. در شامگاه یکی از روزها، به منظور اعلام خطر و آماده باش برای پاسداری از دیوار شهر، این سرداری مخوف با نام نورماند، بخشی از شهر رو آتیش زد. مردم بیچاره، وحشت زده، گروه گروه از خانهها خارج میشدن و بوهمون شمشیر به دست اونها رو به سمت دیوار شهر هدایت میکرد، چند محله در آتش سوختن، ولی جلو حمله ترک به خوبی گرفته شد. از این گذشته برای بالا بردن روحیه سپاه معجزهای لازم بود که به وقوع پیوست: نیزه مقدس (نیزهای که با اون حضرت مسیح رو هنگام به صلیب کشیدن زخمی کردن) کشف شد.«پی یر بار تلمی» فردی که زائری از جنوب فرانسه بود، در تاریخ ۱۴ ژوئن از زیر تخته سنگهای یکی از کلیسای انطاکیه نیزهای کشف کرد. اروپاییها که تا روز پیش به زحمت قادر به دفاع از دیوار شهر بودن، ناگهان با شور و حراتی بالا آماده حمله شدن. در سپیده دم ۲۸ ژوئن، بوهمون افراد رو از دروازه جلو پل بیرون برد و در بیرون شهر به آرایش سپاه پرداخت. اگر سردار سپاه، کوربقا در اون هنگام حمله میکرد، نتیجه بدی نصیب صلیبیون میشد، ولی سردار تُرک با خود پسندی ابلهانهاش ترجیح داد اونقدر صبر کنه که همه سپاه اروپاییها بیرون بیان تا همگی رو یکباره نابود کنه.
ضد حمله بوهمون برای نجات انطاکیه
بوهمون، از این اشتباه سردار ترک خوشحال شد و تونست به صورتی حساب شده و منظم برای پادگانهاش وضع مناسبی انتخاب کنه. اولین گروه شامل سربازهای فرانسوی و فلامان (شمال بلژیک کنونی) به فرماندهی «هوگ دو ورماندوا» و «کنت روبر» بود. فرماندهی دومین گروه، که از برابانسونها تشکیل شده بوده، با «گودفروآ دو بویون» بود. سومین گروه شوالیههای نورماندی(نام یکی از قبایل) بودن، تحت فرمان «روبر کورت هس» بود. گروه چهارم که از اهالی جنوب فرانسه بودن، تحت فرمان «آدمار دو مونتی» بود و پنجمین گروه که نورماندیهای ایتالیا بودن تحت فرمان «تانکرد» و خود بوهمون بود. کوربقا با ادامه دادن ندانمکاری خودش، به جای استفاده از تاکتیک معمول ترکها، که حملات پیاپی و چرخی تیراندازان سوار بود، اونقدر منتظر موند تا سواران اروپایی، که زرههای فولادی بر تن داشتن، به طور گروهی حمله کردن و همه سپاه دشمن رو در هم کوبیدن. یک لحظه به فکرش رسید تا برای جبران این شکست، از پشت به لشکر اروپاییها حمله کنه. اما بوهمون که متوجه تاکتیک اون شده بود، بدون صبر کردن از سواران نورماندی و برابانسون، گروه ششمی تشکیل داد که با سرعت از پشت به سپاه ترک حمله کردن. از اون لحظه به بعد، شکست سپاه ترک قطعی شد. کوربقا چهار نعل به طرف شهر حلب فرار کرد و از اونجا به موصل رفت. برای جلوگیری از فرار گروهی سپاه ترک، بوهمون غارت اردوی ترکها رو به شدت ممنوع کرد و دستور تعقیب فراریها رو صادر کرد بعد از برگشت از این تعقیب، اجازه داد سربازانش چادرهای ترک رو غارت کنن، غنائم جنگی خیلی زیاد بود. شکست قطعی ترکها، که باعث تسخیر کامل انطاکیه به وسیله اروپاییها شد، در ۲۸ ژوئن ۱۰۹۸ رخ داد.
منبع: «تاریخ جنگهای صلیبی» نویسنده: «رنه گروسه» ترجمه: «ولی الله شادان»