ستاره چگونه به وجود می آید
وقتی که شب هنگام، ستارگان را در آسمان میبینیم، احساس میکنیم که تغییرناپذیرند. بیتردید آنچه ما در آسمان میبینیم با آنچه که نیاکان ما میدیدند چندان تفاوتی ندارد. آسمان شب، هزاران سال پیش نیز که نیاکان ما از ستارهها صورتهای فلکی میساختند چنین بود. اما ستارگان در معرض تغییر و تحولاند. آنها نیز همچون انسانها متولد می شوند، عمری را سپری میکنند، و میمیرند.
ستارگان زمانی متولد می شوند که اتم های عناصر سبک تحت فشار کافی در هسته ی اش قرار می گیرند تا در نهایت همجوشی هسته ای اتفاق می افتد. کلیه ی ستارگان نتیجه ی توازنی از، نیروها به شمار می آیند: نیروی گرانش اتم ها را تا زمانی در گاز بین ستاره ای در هم می فشرد که واکنشهای همجوشی آغاز شوند و به محض آغاز واکنشهای همجوشی، یک فشار بیرونی هم اٍعمال می کنند. تا زمانی که نیروی درونی گرانش و نیروهای بیرونی ایجاد شده توسط واکنشهای همجوشی با یکدیگر برابر باشند، ستاره در حالت پایدار باقی می ماند.
ابرهای گازی در کهکشان ما و سایر کهکشان های مشابه به وفور یافت می شوند، این ابرها اصطلاحا سحابی نامگذاری شده اند. بعنوان مثال یک سحابی در فاصله ی چند سال نوری از ما قرار دارد و حاوی جرم کافی برای ساختن چند هزار ستاره به اندازه ی خورشید ما میباشد. اکثر گاز موجود در سحابی ها از مولکول های هیدروژن و هلیوم تشکیل شده اند، اما بیشتر سحابی ها در برگیرنده ی اتم هایی از سایر عناصر بوده و برخی دیگر از مولکول های آلی پیچیده ای نیز برخوردارند. این اتم های سنگین اجزای باقیمانده ستاره های قدیمی تر هستند که در اثر رویدادی به نام ابرنواختر پدید آمده اند. منبع مولکول های آلی هنوز ناشناخته باقی مانده است. بی نظمی در چگالی گاز منجر به یک نیروی گرانشی می شود که مولکول های گاز را در نزدیکی هم قرار می دهد. برخی اخترشناسان بر این باورند که یک نوع توزیع گرانشی یا مغناطیسی باعث فروپاشی سحابی می گردد.
با گرد هم آمدن گازها، آنها انرژی پتانسیل خود را از دست می دهند و همین عامل، افزایش دما را در پی دارد. با ادامه ی فروپاشی، دما نیز روند افزایشی را طی می کند. ابر در حال فروپاشی به ابرهای بسیار کوچکتری تقسیم می شود که هر کدام در نهایت به یک ستاره تبدیل می شوند. هسته ی ابر سریع تر از بخش های بیرونی فرو می پاشد. پس ابر یا همان سحابی سریع تر و سریع تر شروع به چرخش می کند تا شتاب زاویه ای را نیز حفظ کند. هنگامی که هسته به دمای تقریبی دو هزار درجه کلوین می رسد، مولکول های گاز هیدروژن به اتم های هیدروژن تبدیل می شوند. سرانجام، هسته به دمای ده هزار درجه کلوین می رسد و با آغاز واکنشهای همجوشی، شکل یک ستاره را به خود می گیرد. هنگامی که هسته در حدود سی برابر اندازه ی خورشید ما از هم فروبپاشد، به یک ستاره کامل مبدل می گردد.
ستاره ایجاد شده، در ابتدا درون پوشش مداری مات و کدری است به تدریج داغ تر می شود و شروع به نور افشانی می کند.سرانجام دما در مرکز آن به چندین میلیارد درجه و فشار درونی آن به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.تحت چنین شرایطی است که همجوشی یا فرآیند ذوب هسته ای آغاز می شود و با شروع این فرآیند مقادیر قابل ملاحظه ای انرژی رها می گردد. تکامل هر ستاره به جرم آن بستگی دارد مثلا اجرامی با جرم کمتر از ۰٫۰۸ خورشید هرگز آن اندازه داغ نمی شوند که فرآیند های همجوشی هسته ایی در آنها رخ دهد ولی ستارگانی با جرم بین ۰٫۰۸تا ۸ برابر خورشید پس از تولد به سرعت وارد حالت پایداری به نام رشته اصلی می شوند و می توانند حداقل چند میلیارد سال در این حالت بمانند. ستارگانی که جرم آنها بین ۸ تا ۲۰ برابرخورشید می باشد سریعتر تکامل می یابند و زودتر هم از بین می روند. همه ی ستارگان از جمله خورشید ما می توانند تقریبا چندین میلیارد سال بطور یکنواخت نور افشانی کنند ولی پس از طی زمان چند میلیارد سال سرانجام خاموش می شوند و می میرند.
ستارگان در نتیجه فروپاشی گرانشی سحابی های بزرگ ماده بین ستاره ای به وجود می آیند. در واقع، فضای میان ستارگان خالی نیست، یعنی ماده بین ستاره ای که بر طبق یافته های بدست آمده در بین ستارگان قرار دارد و از گاز و گرد و غبار تشکیل شده است. تنها ۱۰ درصد از جرم موجود در کهکشان راه شیری ما از ماده بین ستاره ای تشکیل یافته است. این ماده یک نیروی گرانش اعمال می کند که در نتیجه ی آن، ماده را بصورت فشرده کنار هم نگه می دارد.
با تداوم این به هم پیوستگی، گرانش نیز به طرز فزاینده ای قوی می شود چرا که قدرت آن با افزایش جرم و کاهش فاصله اتم ها زیاد می گردد. سرانجام، این ماده ی بین ستاره ای به کلی از هم فرو می پاشد. ماده ی موجود در قسمت مرکزی توسط ماده ی حرکت کننده به درون تحت فشار قرار گرفته و در صدد نزدیک شدن به مرکز بر می آید. این فشردگی (تراکم) مرکز ابر در حال فروپاشی را با افزایش دما مواجه می سازد.
در این نقطه، دما به شدت در مرکز افزایش پیدا می کند و همین عامل، وقوع واکنش همجوشی را در پی دارد. تمامی موادی که به درون نفوذ یافته است، ستاره ی درخشان و داغی را پدید می آورد. تا زمانی که گاز هیدروژن کافی برای همجوشی از طریق واکنش های هسته ای وجود داشته باشد، و فشار گرانشی اتم ها را داغ و بصورت فشرده در مرکز نگه دارد، ستاره می درخشد.