قنات قصبه یا کاریز کیخسرو گناباد قدیمی‌ترین و یکی از ژرفترین قنات‌های جهان است و پیشینه ی باستانی دارد…
قنات قصبه گناباد یکی از عجیب ترین دست سازه هایی است که در گشت و گذارتان می توانید ببینید. چون در هزارتویی تاریک و عمیق قرار دارد و معماران ایران قدیم، به شکل زیبایی آن را آراسته اند.
این قنات نه تنها بزرگترین قنات دنیا است، بلکه تنها قنات منبع آب زنده گناباد به حساب می آید و هیچ چشمه یا رودخانه ای در منطقه بیابانی این شهر به جز این قنات پیدا نخواهید کرد؛ قناتی که باعث رشد این شهر شد و آن را به یکی از مهم ترین و پررفت و آمدترین شهرهای کشور تبدیل کرد . این قنات از دوره هخامنشیان تا کنون، عامل تولید و حیات در شهر کویری گناباد بوده است. این قنات به شماره ۵۲۰۷ در سازمان یونسکو ثبت شده است.
طول این قنات ۳۳۱۱۳ متر و تعداد چاه های آن متجاوز از ۴۷۰ حلقه و عمق مادر چاه آن نیز حدوداً ۲۸۰ تا ۳۰۰ متر است.
ناصر خسرو قبادیانی نخستین کسی است که در سفر نامه اش به توصیف این قنات پرداخته و عمق چاه آن را هفتصد گز و طول آن چهار فرسنگ ذکر نموده و آن را نیز به کیخسرو نسبت داده است. قدیمی ترین ساعت آبی جهان بصورت کاربرد عملی در قنات گناباد بکار گرفته شده .
قطعه سفال های پراکنده در اطراف دهانه چاه حاکی از این است که رشته قصبه در واقع کانال اولیه اصلی قنات گناباد بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و در پی آن رشته های دیگر در مواقع خشکسالی ایجاد شده است. قنات قصبه یکی از شاهکارهای آبی جهان است که مادر چاه های آن در دامنه ی شمالی سیاه کوه قرار دارد. طول قنات قصبه به حدود ۳۳ کیلومتر می رسد. آن هم در مسیر یک دره طولانی در روستای دیسفان این شهرستان که با آب زلال خود تمام منطقه را سیراب می کند.
